سیم کشی مجدد اوراسیا: آقای پاتروشف به تهران می رود

Pepe Escobar
پژواک کوکبیان

دو شخص در اتاقی دنج در تهران با یک نقشه جدید وسوسه‌انگیز از جهان در پس‌زمینه نشسته‌اند.

اینجا چیزی برای دیدن نیست؟ برعکس. این دو غول امنیتی اوراسیا کسی بجز نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه – به طور غیرعادی آرام – و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیستند.

و چرا اینقدر آرام هستند؟ زیرا دورنمای آتی حول محور اصلی گفتگوی آنها – مشارکت راهبردی روسیه و ایران – نمی تواند هیجان انگیزتر باشد.

این دیدار پروندەای بسیار جدی بود: یک دیدار رسمی، به دعوت شمخانی.

پاتروشف دقیقاً در همان روزی در تهران بود که سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه – به توصیه ژنرال سرگئی سوروویکین، فرمانده کل عملیات ویژه نظامی – دستور عقب نشینی روسیه از خارسون را صادر کرد.

پاتروشف این روزها می‌داند – مشکلی برای قدم گذاشتن به هواپیما برای رسیدگی به امور تجاری در تهران نداشت. به هر حال، درام خارسون بخشی از مذاکرات پاتروشف با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده در مورد اوکراین است که هفته‌ها در جریان بوده و عربستان سعودی به عنوان میانجی نهایی در جریان است.

بر اساس گزارش خبرگزاری تاس روسیه، علاوه بر اوکراین، دو طرف درباره «امنیت اطلاعات و همچنین اقداماتی برای مقابله با مداخله سرویس‌های ویژه غربی در امور داخلی هر دو کشور» گفتگو کردند.

همانطور که می دانیم، هر دو کشور هدف ویژه جنگ اطلاعاتی و خرابکاری غرب هستند و ایران در حال حاضر در کانون یکی از این پروژه‌های مداوم بی‌ثبات کننده، با حمایت خارجی است.

پاتروشف به طور رسمی مورد استقبال ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران قرار گرفت و او مستقیماً سر اصل مطلب رفت: همکاری کشورهای مستقل قوی ترین پاسخ به تحریم ها و سیاست های بی ثبات کننده آمریکا و متحدانش است.

پاتروشف به نوبه خود به رئیسی اطمینان داد که برای فدراسیون روسیه روابط استراتژیک با ایران برای امنیت ملی روسیه ضروری است.

بنابراین این دیدار بسیار فراتر از پهپادهای کامیکازه Geranium-2 – پسرعموهای روسی شاهد-136 – است که در میدان نبرد اوکراین را ویران می‌کنند. اتفاقی که بعداً شمخانی مستقیماً به آن اشاره کرد: «ایران از حل‌وفصل مسالمت‌آمیز در اوکراین استقبال می‌کند و طرفدار صلح مبتنی بر گفت‌وگو بین مسکو و کی‌یف است».

پاتروشف و شمخانی البته در مورد مسائل امنیتی و ضرب المثل “همکاری در عرصه بین المللی” گفتگو کردند. اما آنچه که ممکن است مهمتر باشد این است که هیئت روسی شامل مقامات چندین نهاد اقتصادی کلیدی بود.

درز اطلاعاتی وجود نداشت – اما این نشان می دهد که ارتباط اقتصادی جدی در قلب مشارکت استراتژیک بین دو کشور اصلی تحریم شده در اوراسیا باقی مانده است.

در این گفتگوها تمرکز ایران بر گسترش سریع و فوری تجارت دوجانبه به ارزهای ملی – روبل و ریال بود. این اقدام در مرکز تمرکز سازمان همکاری شانگهای (SCO) و BRICS به سمت محور چند قطبی قرار دارد. ایران اکنون عضو کامل سازمان همکاری شانگهای است – تنها کشور غرب آسیا که بخشی از غول راهبردی آسیا است – و برای عضویت در بریکس پلاس درخواست خواهد داد.

مبادله کالا داشته باشید، سفر خواهید کرد

نشست پاتروشف و شمخانی پیش از امضای قرارداد ٤۰ میلیارد دلاری انرژی با گازپروم، که قبلاً توسط مهدی صفری، معاون وزیر امور خارجه ایران اعلام شده بود، در ماه آینده برگزار خواهد شد.

شرکت ملی نفت ایران قبلاً یک قرارداد اولیه ٦.٥ میلیارد دلاری منعقد کرده است. همه چیز حول توسعه دو منبع ذخیرە گاز و شش میدان نفتی سوآپ در گاز طبیعی و محصولات نفتی؛ پروژه های LNG؛ و ساخت خطوط لوله گاز بیشتر می‌چرخد.

ماه گذشته، الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه، از مبادله ٥ میلیون تن نفت و ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز خبر داد که تا پایان سال ۲۰۲۲ به پایان خواهد رسید.

بدیهی است که مبادله کالایی برای مسکو و تهران ایده‌آل است تا به طور مشترک تحریم‌های مشکل‌ساز و مسائل مربوط به تسویه پرداخت – مرتبط با سیستم مالی غرب را دور بزنند. علاوه بر این، روسیه و ایران می‌توانند در پیوندهای تجاری مستقیم از طریق دریای خزر سرمایه‌گذاری کنند.

رئیسی در کنفرانس اخیر تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا (CICA) در آستانه، قزاقستان، قاطعانه پیشنهاد کرد که یک “آسیای جدید” موفق لزوماً باید یک ساختار درونزا برای کشورهای مستقل ایجاد کند.

رئیسی ایران را به عنوان یکی از اعضای سازمان همکاری شانگهای و حامل نقش بسیار مهمی در کنار روسیه و هند در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) در یک محور چندجانبه گرایی حیاتی قرار می دهد.

از زمان ورود تهران به سازمان همکاری شانگهای، همکاری آن‌ها با روسیه و چین به طور قابل پیش‌بینی در حال افزایش است. دیدار پاتروشف بخشی از این روند است. تهران چندین دهه ایران‌هراسی و کاهش احتمالی «فشار حداکثری» آمریکا – از تحریم‌ها تا تلاش‌ها برای انقلاب رنگی – را برای اتصال پویا به سراسر اوراسیا پشت سر می‌گذارد.

BRI، SCO، INSTC

ایران یک شریک کلیدی پروژە نوار جادەای (BRI) برای پروژه زیرساخت بزرگ چین برای اتصال اوراسیا از طریق جاده، دریا و ریل است. به موازات آن، پروژه چند بعدی INSTC به رهبری روسیه برای ترویج تجارت بین شبه قاره هند و آسیای مرکزی ضروری است – در عین حال حضور روسیه در قفقاز جنوبی و منطقه دریای خزر را تقویت می‌کند.

ایران و هند متعهد شده اند که بخشی از بندر چابهار در ایران را جهت دسترسی به مناطق انحصاری اقتصادی به کشورهای آسیای مرکزی توسعه دهند.

در اجلاس اخیر سازمان همکاری شانگهای در سمرقند، روسیه و چین کاملاً – به ویژه برای قطب غرب – به وضوح بیان کردند که با ایران دیگر به عنوان یک کشور یاغی رفتار نمی‌شود.

بنابراین جای تعجب نیست که ایران در حال ورود به عصر تجاری جدید با همه اعضای سازمان همکاری شانگهای تحت نظم مالی نوظهور است که بیشتر توسط روسیه، چین و هند طراحی شده است. از نگاه اتحاداستراتژیک، روابط بین روسیه و هند (رئیس جمهور نارندرا مودی آن را دوستی ناگسستنی نامید) به اندازه روابط روسیه و چین قوی است و زمانی صحبت از روسیه می شود، این همان چیزی است که ایران آن‌را هدف گرفتە است.

نشست راهبردی پاتروشف و شمخانی آشفتگی وهراس غرب را به میزان نامشخصی خواهد رسانید – زیرا مشخصاً ایران‌هراسی و روس‌هراسی را همزمان در هم می‌کوبد. ایران به عنوان یک متحد نزدیک یک دارایی استراتژیک بی‌نظیر برای روسیه در حرکت به سوی چندقطبی‌گرایی است.

ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) هم‌اکنون در حال مذاکره درباره توافقنامه تجارت آزاد (FTA) به موازات مبادلات مربوط به نفت روسیه هستند. اتکای غرب به سیستم بانکی سوئیفت هیچ تفاوتی برای روسیه و ایران ایجاد نمی‌کند. کشورهای جنوب به‌ویژه در همسایگی ایران که معمولاً نفت را با دلار آمریکا معامله می‌کنند، از نزدیک آن را نظارە می‌کنند.

برای هر کسی در غرب با ضریب هوشی بالاتر از دمای یک اتاق معمولی عیان می‌شود که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام یا توافق هسته ای ایران) در نهایت دیگر اهمیتی ندارد. آینده ایران مستقیماً با موفقیت سه برجام مرتبط است: روسیه، چین و هند. خود ایران ممکن است به زودی عضو بریکس پلاس شود.

جنبەهای خطیر دیگری نیز وجود دارد: ایران حتی در حال تبدیل شدن به یک الگو برای کشورهای خلیج فارس است، آیا ما شاهد صف طولانی کشورهای منطقه که به دنبال عضویت در سازمان همکاری شانگهای هستند خواهیم بود؟ «توافق ابراهیمی» ترامپ کجا خواهد بود؟

BRICS/SCO/BRI تنها راه امروز در غرب آسیا است.

Source:
https://thecradle.co/Article/Columns/18115