چین و ایران توافق استراتژیک میبندند

سیمون واتکینز

محمد ظریف وزیر امور خارجه ایران در پایان ماه اوت با همتای چینی خود وانگ لی دیدار کرد تا نقشه راه مشارکت راهبردی جامع ایران و چین را که در سال 2016 امضا شد، ارائه کند.

این توافقنامه به روز شده منعکس کننده بسیاری از نکات مندرج در توافقات قبلی چین و ایران است و در حال حاضر در مالکیت عمومی قرار دارد. به گفته یک منبع ارشد نزدیک به وزارت نفت ایران که به طور انحصاری صحبت کرد، با این حال، بسیاری از مشخصات کلیدی این تفاهم جدید برای عموم منتشر نخواهد شد، علیرغم اینکه نشان دهنده یک تغییر بالقوه مادی در تعادل جهانی بخش نفت و گاز است.
هسته مرکزی توافق جدید این است که چین 280 میلیارد دلار برای توسعه بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این مبلغ ممکن است در اولین دوره پنج ساله معامله قرار گیرد، اما واقعیت این است که مبالغ بیشتر در هر دوره پنج ساله بعدی، مشروط به حصول به توافق طرفین خواهد بود.

سرمایه‌گذاری 120 میلیارد دلاری دیگر برای ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل و تولید ایران انجام خواهد شد که می‌تواند مجدداً در دوره پنج‌ساله اول اجرایی شود و در صورت توافق هر دو طرف در هر دوره بعدی به آن اضافه شود.

حضور چینی ها

فراتر از همه امتیازات، شرکت‌های چینی باید اولین ردکننده پیشنهاد برای هرگونه پروژه جدید، متوقف شده یا ناتمام توسحه میادین نفت و گاز را خواهند داشت. [یعنی ابتدا به چینی ها پیشنهاد میشود، اگر آنها رد کردند سپس شرکت های دیگر میتوانند پیشنهاد دهند] شرکت‌های چینی همچنین اولین ردکننده فرصت‌هایی برای مشارکت در همه پروژه‌های پتروشیمی [فراتر از نفت و گاز] در ایران، از جمله تامین فناوری، سیستم‌ها، اجزای فرآیند و پرسنل مورد نیاز برای تکمیل چنین پروژه‌هایی خواهند بود.

این شامل حداکثر 5000 نیروی امنیتی و اطلاعاتی چینی در خاک ایران برای حفاظت از پروژه‌های آنها و پرسنل مازاد در دسترس برای حفاظت از ترانزیت نهایی نفت، گاز و پتروشیمی از ایران به چین، در صورت لزوم، وجود خواهد داشت. این منبع ایرانی می گوید از طریق خلیج فارس.

چین همچنین می‌تواند همه و همه محصولات نفت، گاز و پتچم را با حداقل تخفیف تضمین شده 12 درصد نسبت به قیمت متوسط در طول ​​شش ماهه آن محصولات [معیار قابل مقایسه]، بعلاوه 6 تا 8 درصد دیگر از این معیار برای جبران ریسک، خریداری کند. “

به گفته پترولیوم اکونومیست، بر اساس مفاد قرارداد جدید، به چین حق تعویق پرداخت تا دو سال داده خواهد شد. چین همچنین می‌تواند با ارزهای نرمی که از تجارت در آفریقا و کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق (FSU) به دست آورده است در کنار پرداخت کند – به این معنی که دلار آمریکا در پرداخت تراکنش از چین به ایران در این کالاها استفاده نخواهد شد.

با توجه به نرخ‌های مبادله‌ای تخفیفی که در تبدیل این ارزهای نرم به ارزهای که ایران می‌تواند از بانک‌های غربی دوست خود – از جمله Europäisch-Iranische Handelsbank [در آلمان]، اوبربانک [در اتریش] و هالک‌بانک [در ترکیه] دریافت کند. چین علاوه بر آن یک تخفیف 8 تا 12 درصدی دیگر [نسبت به قیمت دلاری معیارهای متوسط] میگیرد که به معنای تخفیف کل تا 32 درصد برای چین در تمام خریدهای نفت، گاز و پتروشیمی است.»

یکی دیگر از عوامل مثبت برای چین این است که مشارکت نزدیک این کشور در ایجاد زیرساخت‌های تولیدی ایران کاملاً با ابتکار یک کمربند، یک جاده (OBOR) هماهنگ است. به گفته منبع ایرانی، چین قصد دارد از نیروی کار ارزان قیمت موجود در ایران برای ساخت کارخانه‌هایی که توسط شرکت‌های تولیدی بزرگ چینی طراحی و نظارت می‌شوند، با مشخصات و عملیات مشابه با چین استفاده کند.

زیرساخت های حمل و نقل

محصولات تولیدی می‌توانند از طریق مسیرهایی که با مشارکت فزاینده چین در زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایران ساخته یا تقویت شده‌اند، وارد بازارهای غربی شوند. زمانی که این پیش نویس در اواخر مردادماه توسط اسحاق جهانگیری، معاون رئیس جمهور ایران و مقامات ارشد وزارت اقتصاد و دارایی، وزارت نفت و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به علی خامنه ای، رهبر ایران ارائه شد، او اعلام کرد که ایران یک توافق نامه امضا کرده است. قرارداد با چین برای اجرای پروژه برقی‌سازی 900 کیلومتر راه آهن اصلی که تهران را به شمال شرق مشهد متصل می‌کند. جهانگیری افزود: همچنین برنامه ریزی برای ایجاد خط قطار سریع السیر تهران-قم-اصفهان و گسترش این شبکه ارتقا یافته تا شمال غرب از طریق تبریز وجود دارد.

تبریز، قطب تعدادی از سایت های کلیدی نفت، گاز و پتروشیمی و نقطه شروع خط لوله گاز تبریز- آنکارا، محوری 2300 کیلومتری جاده ابریشم جدید خواهد بود که ارومچی (مرکز استان سین کیانگ در غرب چین) را به هم متصل می کند. ) به تهران، اتصال قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان وصل میکند که در مسیر ترکمنستان و سپس از طریق ترکیه وارد اروپا می شود.

طرح خط لوله مستلزم همکاری روسیه است، زیرا این کشور کشورهای آسیای میانه را حیاط خلوت خود می داند. و به این دلیل که تا همین اواخر، روسیه در حال بررسی یک توافق مستقل جداگانه همەجانبه با ایران بود. بنابراین، به گفته منبع، این توافق شامل بندی است که به حداقل یک شرکت روسی اجازه می‌دهد در کنار یک اپراتور چینی، آن هم با شرایط تخفیف، در پروژەها همراه شود.

منافع برای ایران

به گفته این منبع، ایرانی ها از این قرارداد 25 ساله انتظار سه نکته مثبت کلیدی دارند. اولین مورد از چین حمایت سیاسی است که یکی از پنج کشوری است که عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد (UNSC) است، سرچشمه می گیرد. روسیه که به طور مماس در قرارداد جدید گنجانده شده است، در کنار ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه نیز کرسی دارد.

برای دور زدن هر گونه تشدید بیشتر تحریم‌ها – و به مرور زمان آمریکا را تشویق به بازگشت به میز مذاکره – ایران اکنون دو رای از پنج رای شورای امنیت سازمان ملل در کنار خود دارد. این واقعیت که [محمد] ظریف به طور غیرمنتظره در اجلاس سران G7 در ماه اوت به دعوت فرانسه حضور یافت، ممکن است به این معنی باشد که این کشور عضو دائمی دیگری نیز در کنار خود دارد.

دومین نکته مثبت ایران این است که این توافق به آن اجازه می دهد تا در نهایت افزایش تولید نفت و گاز از سه میدان کلیدی خود را تسریع بخشد. چین موافقت کرده است که سرعت توسعه یکی از پروژه های شاخص میدان گازی ایران، فاز 11 میدان گازی غول پیکر پارس جنوبی (SP11) را افزایش دهد. شرکت ملی نفت چین (CNPC)، یکی از سه تولیدکننده بزرگ چین، پس از عقب نشینی شرکت بزرگ فرانسوی، توتال، در واکنش به تحریم های ایالات متحده بوده که با تصاحب 50.1 درصد سهام توتال، به 30 درصد سهام خود در این میدان افزود. هرچند CNPC از آن زمان پیشرفت کمی در توسعه SP11 داشته است – یک تخفیف 30 درصدی به قیمت بازار جهانی در صادرات بالقوه میعانات و LNG می تواند این وضعیت را تغییر دهد.

چین همچنین موافقت کرده است که تا پایان سال 2020 تولید میادین نفتی غرب کارون – از جمله آزادگان شمالی که توسط CNPC و یادآوران که توسط سه شرکت بزرگ دیگر همکار سینوپک اداره می‌شود -به میزان 500000 بشکه در روز افزایش دهد. ایران امیدوار است نرخ پیش‌بینی‌شده بازیافت از این میدان‌های غرب کارون، که با همسایه عراق مشترک است، از ۵ درصد ذخایر فعلی به حداقل ۲۵ درصد تا پایان سال ۲۰۲۱ برسد. این منبع ایرانی می‌گوید: «به ازای هر درصد افزایش سرمایەگزاری 670 میلیون بشکه و حدود 34 میلیارد دلار درآمد افزایش می‌یابد، حتی اگر نفت 50 دلار در هر بشکه باشد».

آخرین مزیت ایران این است که چین باوجود مخالفت تصمیم آمریکا مبنی بر عدم تمدید معافیت واردات نفت چین از ایران در ماه می، با افزایش واردات نفت ایران موافقت کرده است. ارقام اداره کل گمرک چین (GAC) که در اواخر ماه اوت منتشر شد نشان می دهد که چین با کاهش واردات خود از ایران، بیش از 925000 بشکه در روز نسبت به مدت مشابه در ماه گذشته 4.7 کاهش داشته است.

به گفته منبع ایرانی، رقم واقعی همچنان بالاتر است، زیرا بشکه های اضافی در انبارهای شناور در داخل و اطراف چین نگهداری می شوند. بدون گذراندن تشریفات گمرک در آمارهای گمرکی چین نشان داده نمی شوند، اما عملاً بخشی از ذخایر استراتژیک نفت چین محسوب میشوند.

سرچشمه
https://pemedianetwork.com/petroleum-economist/articles/geopolitics/2019/china-and-iran-flesh-out-strategic-partnership