کاکه برا گیان
بەناوی راستی و گەورەیی زانست،
بە دڵێکی گران و هەستێکی خەمین، لە بیر و ڕۆحدا کۆدەبینەوە بۆ یادکردنەوەی ئەستێرەی ئاسمانی کوردستان دوکتور هێرش قادری نەمر. میراتەکەی بۆ هەمیشە وەک چرایەکی ڕووناک لە شەڕ دژی شێواندنی مێژوویی و چەواشەکاری و ئەجێندا شاراوەکانی دەسەڵاتی داگیرکەری ئێرانیا دەمێنێتەوە.
دوکتور قادری تەنها زانایەک نەبوو، بیرمەندێکی شۆڕشگێڕ بوو کە به بوێری ئالنگاری ئەو درۆ چەسپاوانە بکات کە لەلایەن ماشێنی کۆلۆنیالیزم و دەستوپەیوەندییەکانی بەردەوام بوون. وێرانکردنی چاونەترسانەی ئەو هەڵبەستراوانەی کە لە گێڕانەوەی ڕۆژهەڵاتناسانەدا چەسپاون و ئاشکرابوونی هەوڵە حیسابکراوەکانی کۆمپانیای هێندی شەرقی بۆ دووبارە نووسینەوەی مێژوویی ڕۆژهەڵات و بە تایبەت ئێران، لە جیهانی فیکریدا بە دەستکەوتێکی بێهاوتا دادەنرێت.
دوکتور قادری لە شارەزایی لە مێژوو و فەلسەفەدا کەم وێنە بوو، هەر لە ئاشکراکردنی ئەفسانەکانی دەوروبەری کوروشەوە تا ئاشکراکردنی ئەو دەستکارییانەی کە هەوڵی دروستکردن و بەرەوپێشبردنی کارەکتەر و گێڕانەوەی خەیاڵ و به مێژوو کردنی ئەو هەوڵانەدا دراوه. ئەو بە تەنیا ڕووناکی خستە سەر ئەو بابەتگەلەی کە چۆن مێژوو بۆ خزمەتکردنی داگیرکەران بەکاردەهێنرێت، ڕاستییەکانی ئاشکرا کرد کە ئەوانی دیکە نەیاندەوێرا ڕووبەڕووی ببنەوە. تێگەیشتنی ئەو لە تێکەڵبوونی دەسەڵات و سیاسەت و مەعریفە، لە تێگەیشتنی هەریەک لە هاوچەرخەکانی تێپەڕی و تێگەیشتنەکانی ئەو تێگەیشتنی ئێمەیان گۆڕی کە چۆن ئیمپراتۆرییەتەکان و نۆکەران و کۆیلەکانیان مێژوو وەک ئامرازێک بۆ زاڵبوون بەکاردەهێنن.
دوایین خزمەت پڕۆژەیەک بوو کە هەوڵی ئاشکراکردنی ڕاستییەکانی پشت شاهنامەی دەدا (دەستکەوتێکی زۆر گەوره که لە کۆیادەوەریماندا چەسپاوە دەمێنێتەوە). ئەو ڕاستییەمان ئاشکرا کرد کە شاهنامه کە لەلایەن هەندێکەوە وەک سەنەدی موڵکی تەواوی جوغرافیای ئێران نیشان ئەدرێت، لە ڕاستیدا کۆکراوەی دەستی کۆمپانیای هیندستانی ڕۆژهەڵاتی بەریتانیا بووە. لێکۆڵینەوەکە، فێردۆسی وەک کەسایەتییەکی مێژوویی هەڵدەوەشێن و سەلماندی کە هەڵبەستراوێکە- ئامرازێک کە بەهۆیەوە زلهێزە ئیمپریالیزمەکان هەوڵیان دەدا لە ڕێگەی میراتێکی هەڵبەستراوەوە، هەژموونی بەسەر جوگرافیا و کولتوری ئەم خاکه وا به نێوی ئێران ئەمڕۆ هەیە، دووپات بکەنەوە.
دوکتور قادری لە گەڕانی بێوچان بۆ ئاشکراکردنەکانی گێڕانەوەی درۆ، بە دوای حەقیقەتدا بوو. داگیرکەرانی ئێران بە درککردن بەو مەترسییە دروستی کردووە، کردەوەیەکی تیرۆریستیان ئەنجامدا.
یەکێک لە گەورەترین زانایانی زانسته مرۆڤایەتەکانیان لە ئێمە وەرگرت. بەڵام دەنگی هێرش بێدەنگ ناکرێت و میراتەکەی لە هەموو کاتێک زیاتر دەنگ و ڕەنگ دەداتەوە. دوکتور قادری فێری کردین کە ڕۆشنبیران – ئەوانەی عەقڵ و بەڵگە و شمشێری حەقیقەتیان بەدەستەوەیە – زۆر بەنرخترن بۆ مرۆڤایەتی لە بازرگانه سیاسییەکان یان ڕژێمە ڕاگوزەرەکان. ئەو دەیزانی شەڕی ڕاستی و حەقیقەت شەڕە بۆ ئازادی و شوناس و ڕزگارکردنی عەقڵ لە کۆت و بەندەکانی پڕوپاگەندە.
ئەو مەشخەڵی زانست و حیکمەتەی کە دوکتور قادری هەڵیگرتبوو، بە کردەی ترسنۆکانەی ستەمکاران ناکوژێتەوە. ئێمە شەڕ دەکەین بۆ زیندوو هێشتنی کارەکانی و ئەو ڕاستیانەی کە ژیانی خۆی بۆ، بەخت کرد. ئێمە پشوو نادەین تا ئەوانەی هەوڵی بێدەنگکردنی ئێمه دەدەن، نەدرێنە دادگا و میراتەکەی ئیلهامبەخش بێت بۆ نەوەکانی داهاتوو.
کاکه گیان، ئێمە بە ئیرادەیەکی بێوچان ئەرکەکەت جێبەجێ دەکەین، دەزانین کە ڕاستی و حەقیقەت، هەرچەندە زۆرجار گۆشەگیر دەکرێت، بەڵام لە کۆتاییدا سەرکەوتن بەدەست دەهێنێت.
کاکه برا، ڕووناکییەک تۆ هەڵتگرسان، ڕێنوماییمان دەکات.
پژواک کوکەبیان
تێکزاس ، ئەمریکا
ناوەندی کوردیا
www.kurdia.net
He is the author of Cocolonialism, the book about new multi-dimensional international take-over of countries and how near colonizer and far colonizer has taken over the mind, land, institutions and monetary systems of majority of countries. In the economics, his works are focused on complementary and parallel currency systems.
- بدرود کاکە گیان - 02/28/2025
- کاکه برا ماڵئاوا - 02/28/2025
- قحطی سرنوشت محتوم مردمان منفعل - 02/25/2025